Geschiedenis
In 1991 begon Elaine Aron onderzoek te doen naar mensen die zich “overgevoelig” of “anders” voelden. Ze ontwikkelde een vragenlijst en beschreef in 1996 haar bevindingen in het boek “The Highly Sensitive Person”. Ze toonde aan dat ongeveer 15-20% van de mensen (en zelfs veel diersoorten) deze verhoogde gevoeligheid heeft.
Elaine Aron zag dat deze gevoeligheid geen stoornis was, maar een persoonlijkheidskenmerk met evolutionaire waarde.
Door neurowetenschappelijk onderzoek wordt het HSP-kenmerk ondersteund. Hersenscans vertonen verhoogde activiteit in bepaalde hersengebieden en ook genetische factoren spelen een rol. Sommige genvarianten zijn gelinkt aan verhoogde gevoeligheid (Esther Bergsma, “Het Hoogsensitieve brein”).
Elaine Aron en collega’s suggeren dat HSP’s een evolutionair voordeel hebben, met name in groepsverband. HSP’s zijn niet “zwakker”, maar juist gevoeliger afgestemd.
Herken je dit?
-
Overprikkeling: Raak je snel overweldigd door te veel prikkels, zoals geluiden, licht en drukke omgevingen, die kunnen leiden tot stress en vermoeidheid?
-
Emotionele intensiteit: Ervaar je emoties vaak intenser dan anderen, die kunnen leiden tot gevoelens van angst, verdriet of blijdschap?
-
Grenzen stellen: Vind je ‘t moeilijk om je persoonlijke grenzen te stellen, waardoor je uitgeput raakt en het gevoel krijgt overvraagd te worden door anderen?
-
Rechtvaardigheidsgevoel: Heb je een sterk gevoel voor wat rechtvaardig en eerlijk is en voel je je snel gefrustreerd of boos wanneer je onrechtvaardigheid waarneemt?
-
Schaamte en zelfkritiek: Ben je erg kritisch naar je zelf en ben je gevoelig voor schaamte en negatieve zelfbeoordeling?
-
Faalangst: Voel je een intense angst om fouten te maken of niet aan de verwachtingen van anderen te voldoen, waardoor je soms taken uitstelt of vermijdt?
-
Relaties en sociale interacties: Ben je gevoelig voor subtiele signalen en stemmingen van anderen?
-
Empathie: Voel en begrijp je de emoties en ervaringen van anderen diep aan, waardoor je vaak als een goede luisteraar wordt gezien, maar soms ook overweldigd raakt door de gevoelens van anderen?
-
Besluitvorming: Heb je moeite met het nemen van beslissingen, omdat je vaak alle mogelijke uitkomsten en gevolgen overweegt?
-
Intuïtie: Vertrouw je sterk op je intuïtie en innerlijke gevoelens, zelfs als je geen concrete verklaringen hebt voor deze gevoelens?
-
Zelfzorg: Vergeet je vaak voor jezelf te zorgen, omdat je de behoeften van anderen boven die van jezelf te stelt?
-
Werkdruk en carrière: Heb je moeite met de druk en verwachtingen op de werkvloer en dan met name in veeleisende of competitieve omgevingen?
-
Piekeren: Word je vaak in beslag genomen door constante gedachten en zorgen over verschillende aspecten van je leven, waardoor het moeilijk is om tot rust te komen?
-
Vermoeidheid: Voel je je vaak uitgeput en moe, zelfs na een goede nachtrust, omdat je constant bezig bent met het verwerken van prikkels en emoties?
-
Balans vinden: Vind je ’t moeilijk om een balans te vinden tussen rust en activiteit, werk en privé, persoonlijke tijd en sociale verplichtingen?
-
Burn-out: Heb je last van een constante hoge mate van alertheid en gevoeligheid, waardoor je gevoelig bent voor burn-out?