De ego-verdedigingsmechanismen van de narcist.

In mijn top drie van allergrootste allergieën staat liegen met stip op één!  De reden waarom ik het boek “Read People Like a Book” van Patrick King ben gaan lezen, is om als een soort Sherlock Holmes het gedrag van mensen te kunnen leren doorzien. En dat heeft mij een paar mooie inzichten gebracht!

Het feit dat mensen meestal meer zeggen, met hun non-verbale communicatie dan met hun woorden, is heel verhelderend. Ik begrijp nu ook beter wat anderen écht denken en voelen, zelfs als ze iets heel anders zeggen. Als hooggevoelige kan ’t je vaak onzeker maken, als iemand “ja” zegt, terwijl je intuïtief een “nee” hoort. Het boek van Patrick King geeft me dat kleine beetje bevestiging, wat ik soms goed kan gebruiken.

Het thema ego-verdedigingsmechanismen wordt in dit boek besproken als één van de sleutels om menselijk gedrag te begrijpen. In verband hiermee verwijst Patrick King naar iemands “schaduwkant”, wat gaat over de verborgen of onderdrukte eigenschappen van iemands persoonlijkheid; kanten die men liever niet laat zien, omdat ze als negatief, ongepast of ongewenst worden gezien. Het begrip komt vooral uit de psychologie van Carl Jung, volgens wie de “schaduw” bestaat uit jaloezie, woede, egoïsme, onzekerheid, machtsdrang, maar ook verborgen verlangens of talenten.

Patrick King beschrijft dat mensen vaak niet direct hun echte emoties tonen, maar in plaats daarvan verdedigingsmechanismen gebruiken zoals:

Rationalisatie; Iemand rechtvaardigt zijn gedrag achteraf met logische verklaringen, terwijl de echte reden emotioneel of irrationeel is.

Projectie; Iemand schrijft zijn eigen gevoelens of tekortkomingen toe aan anderen.

Ontkenning; Iemand weigert de werkelijkheid of zijn eigen gevoelens onder ogen te zien.

Verdraaiing; De feiten worden zó verdraaid dat ze beter passen bij het eigen beeld of wens.

Overcompensatie; Iemand doet zich juist sterker, stoerder of onverschilliger voor om zwakte te maskeren.

De relatie tussen narcisme en ego-verdedigingsmechanismen is nauw en diep verweven, aangezien narcisme sterk verbonden is, met hoe iemand zijn of haar zelfbeeld beschermt. Mensen met narcistische trekken voelen zich vaak diepgeworteld kwetsbaar of onzeker over hun eigenwaarde. Het grandioze zelfbeeld dat zij tonen, moet hen beschermen tegen gevoelens van minderwaardigheid, schaamte of afwijzing.

Begrijpen hoe ego-verdediging bij narcisme werkt, helpt bij het herkennen van narcistisch gedrag. In dit verband kunnen we er nog een paar ego-verdedigingsmechanismen aan toevoegen:

Idealisatie; Het overdreven ophemelen van zichzelf of anderen.

Devaluatie; Anderen kleineren of minderwaardig maken.

Splitsing; Zwart-wit denken. Mensen zijn ófwel geweldig of waardeloos.

Het is normaal dat vrijwel iedereen in meer of mindere mate ego-verdedigingsmechanismen gebruikt. Het hoort bij de manier waarop we omgaan met stress, angst, schuldgevoel of innerlijke conflicten en helpt met moeilijke of bedreigende gevoelens. Soms kunnen deze mechanismen ons tijdelijk helpen, maar als iemand ze langdurig of overdreven gebruikt, kunnen ze groei of gezonde relaties in de weg staan.

Wie bewust wordt van de eigen patronen, krijgt de kans om oude, beschermende reacties in te ruilen voor oprechte openheid en veerkracht. Zo kan het proces van zelfbescherming uiteindelijk transformeren naar zelfontplooiing en werkelijke verbondenheid met anderen.